بهترین زمان تعویض لوازم مصرفی موتور سیکلت – از لنت تا شمع و روغن
در داخل یک موتور سیکلت، بیش از هزار قطعه ریز و درشت وجود دارد که باید در کنار هم کار کنند تا موتور به حرکت درآید. پس طبیعی است که اگر هر کدام از این قطعه‌ها خراب شوند، عملکرد موتور سیکلت مختل شود.
حال نکته این است که بعضی از این قطعات عمر مفید زیادی دارند و تا سال‌ها مشکلی برای شما ایجاد نمی‌کنند، در مقابل برخی دیگر از قنات اصطلاحاً قطعات مصرفی هستند و باید هرچند مدت یک‌بار آن‌ها را عوض کنید.
عدم تعویض به‌موقع این قطعات ممکن است پیامدهای زیادی داشته باشد که از جمله آن‌ها می‌توان به افزایش مصرف سوخت، کاهش شتاب، خرابی انجین و حتی افزایش احتمال تصادف اشاره کرد. به همین دلیل، زمان درست تعویض هر قطعه، یکی از مهم‌ترین نکاتی است که هر موتورسواری باید بداند.
در این مقاله، تمام عوامل مؤثر بر عمر لوازم مصرفی را بررسی می‌کنیم و بعد درباره بهترین زمان تعویض قطعات مختلف مثل لنت و شمع صحبت خواهیم کرد.
به جمع مشتری ثابت‌های دکتر موتوری اضافه شو و اولین کد تخفیفت رو دریافت کن. این کد تخفیف تاریخ انقضا نداره، ممکنه یه روزی به کارت بیاد.
لوازم مصرفی و زمان تعویض آن‌ها
لوازم مصرفی موتور سیکلت، قطعاتی هستند که به دلیل اصطکاک، سایش یا شرایط محیطی عمر محدودی دارند و باید در بازه‌های زمانی مشخص تعویض شوند. اگر این کار به‌موقع انجام نشود، هم راندمان موتور پایین می‌آید و هم احتمال خرابی قطعات اصلی بیشتر می‌شود. در ادامه، مهم‌ترین لوازم مصرفی موتور و بهترین زمان تعویض هرکدام را توضیح می‌دهیم:
لنت ترمز موتور سیکلت
لنت ترمز یکی از مهم‌ترین لوازم مصرفی است که ارتباط مستقیمی با ایمنی شما دارد. این قطعه را باید هر ۳۰۰۰ کیلومتر عوض کنید. البته هر زمان که نشانه‌های زیر را مشاهده کردید، باید بدانید که لنت ترمز اصطلاحاً تمام شده و باید آن را عوض کنید:
- شنیدن صدای سوت مانند هنگام ترمز گرفتن
- کاهش قدرت ترمزگیری
اگر لنت‌ها را به‌موقع عوض نکنید، هم خطر بروز حادثه بیشتر می‌شود و هم دیسک ترمز آسیب می‌بیند که هزینه تعمیر آن چند برابر عوض کردن لنت خواهد بود.
صفحه کلاچ
صفحه کلاچ نقش مهمی در انتقال قدرت از موتور به چرم‌ها دارد و به‌طور متوسط باید هر ۱۰,۰۰۰ کیلومتر عوض شود. بااین‌حال اگر علائم زیر را مشاهده کردید، حتی اگر موتور شما به این کارکرد نرسیده بود هم باید صفحه کلاچ را تعویض کنید:
- کاهش شتاب
- سخت جا رفتن دنده
- سر خوردن هنگام گاز دادن
اگر این قطعه به‌موقع تعویض نشود، هم مصرف سوخت بیشتر می‌شود و هم فشار زیادی به انجین وارد خواهد شد.
شمع موتور
شمع در واقع کار جرقه‌زنی را انجام می‌دهید تا احتراق شروع شود. این قطعه را معمولاً باید هر ۲۰,۰۰۰ کیلومتر عوض کرد. از مهم‌ترین نشانه‌های خرابی شمع می‌توان به روشن نشدن موتور، ریپ زدن و افزایش مصرف سوخت اشاره کرد. اگر شمع را به‌موقع عوض نکنید، انجین درست کار نخواهد کرد و سیستم احتراق هم آسیب می‌بیند.
روغن موتور
روغن موتور باعث روان‌کار کردن قطعات مختلف انجین می‌شود. روغن را باید بسته به نوع آن و میزان استفاده از موتور سیکلت هر ۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ کیلومتر عوض کنید. تغییر رنگ شدید روغن، بوی سوختگی یا بالا رفتن صدای موتور از نشانه‌های کهنه شدن روغن است. توجه کنید که اگر روغن را دیر عوض کنید، اصطکاک بالا می‌رود و قطعات داخلی موتور دچار آسیب جدی خواهد شد.
لاستیک‌ها
لاستیک‌ها تنها نقطه اتصال موتور با سطح جاده هستند و به همین دلیل اهمیت زیادی به لحاظ ایمنی دارند. هر لاستیک نهایتاً ۵ سال از تاریخ تولید قابل‌استفاده است؛ البته اگر آج لاستیک از بین برود، باید آن را عوض کنید حتی اگر ن ۵ سال به پایان نرسیده باشد. مهم‌ترین نشانه‌های زمان تعویض و خرید لاستیک برای موتورسیکلت را می‌توان ترک‌خوردگی لاستیک، سر خوردن روی سطح خیس یا کاهش چسبندگی در پیچ‌ها دانست.
فیلتر هوا
فیلتر هوا مانع ورود گردوغبار به انجین می‌شود؛ بنابراین باید هر ۱۲,۰۰۰ کیلومتر یا بعد از ۳ بار تعویض روغن آن را عوض کنید. افزایش مصرف سوخت، سیاه شدن شمع‌ها یا خروج دود تیره از اگزوز، مهم‌ترین نشانه‌های تعویض فیلتر هستند. اگر این قطعه را به موقع تعویض نکنید، آلودگی وارد محفظه احتراق می‌شود و باعث خرابی سوپاپ‌ها و پیستون‌ها خواهد شد.
زنجیر و خورشیدی
زنجیر و خورشیدی وظیفه انتقال قدرت به چرخ عقب را دارند و عمر متوسط آن‌ها حدود ۲۰,۰۰۰ کیلومتر است. صداهای غیرعادی، شل شدن بیش از حد یا ساییدگی دندانه‌ها از نشانه‌های مهم فرسودگی این قطعات هستند. اگر این قطعات را به موقع عوض نکنید، هم شتاب موتور پایین می‌آید و هم احتمال پاره شدن زنجیر در حین حرکت وجود دارد که بسیار خطرناک است.
باتری موتور
باتری انرژی لازم برای استارت و سیستم برق موتور را فراهم می‌کند و معمولاً بین ۱ تا ۲ سال عمر می‌کند. روشن نشدن موتور در روزهای سرد یا ضعیف شدن چراغ‌ها از علائم خرابی باتری هستند. اگر تعویض باتری را به موقع انجام ندهید، درست وقتی که انتظار ندارید، موتور ناگهان خاموش می‌شود و سیستم برق هم آسیب می‌بیند.
عوامل مؤثر بر کاهش یا افزایش عمر لوازم مصرفی
عمر مفید لوازم مصرفی موتور سیکلت فقط به عدد کیلومتر و زمان بستگی ندارد. در واقع نحوه استفاده شما از موتور سیکلت و نوع قطعاتی که انتخاب می‌کنید، ممکن است باعث تعویض زودهنگام قطعات شوند. البته عوامل دیگری هم دخیل هستند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
کیفیت قطعه یدکی
اگر از قطعات بی‌کیفیت یا تقلبی استفاده کنید، خیلی زود ممکن است دچار مشکل شوید. قطعات اصلی و استاندارد معمولاً گران‌تر هستند، اما در بلندمدت هزینه‌های تعمیر و تعویض را کاهش می‌دهند.
شرایط جاده و آب‌وهوا
موتورسواری در جاده‌های خاکی یا پر از دست‌انداز، فشار زیادی به لاستیک‌ها، کمک‌ها و زنجیر وارد می‌کند. همین‌طور در مناطق بسیار گرم یا بسیار سرد، قطعاتی مثل باتری و روغن موتور سریع‌تر فرسوده می‌شوند.
سبک موتورسواری
نحوه موتورسواری شما هم تأثیر مستقیمی بر عمر قطعات دارد. ترمزهای ناگهانی، گاز دادن‌های شدید یا حمل بار سنگین، همگی باعث می‌شوند که قطعاتی مثل لنت، کلاچ و زنجیر زودتر خراب شوند.
چک‌لیست سرویس دوره‌ای موتور سیکلت
برای اینکه مطمئن شوید زمان تعویض هیچ‌کدام از لوازم مصرفی را فراموش نخواهید کرد؛ بهتر است یک چک‌لیست مانند جدول زیر داشته باشید تا بدانید هر قطعه را چه زمانی باید تعویض کنید:
| قطعه | نشانه‌های فرسودگی | زمان یا کیلومتر تعویض |
|---|---|---|
| لنت ترمز | سوت کشیدن، کاهش قدرت ترمز | هر ۳٬۰۰۰ کیلومتر |
| صفحه کلاچ | کاهش شتاب، سخت جا رفتن دنده | هر ۱۰٬۰۰۰ کیلومتر |
| شمع موتور | ریب زدن، سخت روشن شدن موتور | هر ۲۰٬۰۰۰ کیلومتر |
| روغن موتور | تغییر رنگ، بوی سوختگی | هر ۱٬۰۰۰ تا ۴٬۰۰۰ کیلومتر |
| لاستیک | ترک‌خوردگی، ساییدگی آج، سرخوردن | حداکثر تا ۵ سال یا تا اتمام آج |
| فیلتر هوا | دود سیاه، افزایش مصرف سوخت | هر ~۱۲٬۰۰۰ کیلومتر یا هر ۳ بار تعویض روغن |
| زنجیر و دندانه‌ها | صدا، شل شدن، ساییدگی دندانه | هر ۲۰٬۰۰۰ کیلومتر |
| باتری | استارت نخوردن، روشنایی چراغ ضعیف | ۱ تا ۲ سال |
- چک کردن سطح روغن و در صورت نیاز افزودن روغن.
- بررسی لاستیک‌ها و تنظیم باد آن‌ها.
- بررسی زنجیر و روغن‌کاری آن.
- تست چراغ‌ها و بوق.
بررسی‌های سالانه
- تعویض کامل روغن و فیلتر هوا (حتی اگر کیلومتر کمتر باشد).
- بررسی وضعیت باتری.
- بررسی ترمزها و در صورت نیاز تعویض لنت.
- چک کردن سیم‌کشی و اتصالات برقی.
جمع‌بندی
سرویس منظم و بررسی دوره‌ای لوازم مصرفی موتور سیکلت علاوه بر اینکه هزینه‌های شما را کمتر می‌کند، ایمنی شما را هم حفظ می‌کند و خیالتان از بابت خرابی‌های ناگهانی راحت می‌کند.
در نهایت اینکه اگر موتورسوار هستید، حتماً همیشه به سه نکته زیر توجه کنید:
- دفترچه راهنما: بهترین مرجع برای اطلاع از زمان دقیق تعویض قطعات، دفترچه راهنمای خود موتور سیکلت است.
- تشخیص زودهنگام: اگر قبل از رسیدن به کیلومتر مشخص، متوجه علائم خرابی شدید، حتماً قطعات مورد نظر را بررسی کنید.
- تجهیزات ایمنی: فراموش نکنید که ایمنی حرف اول را می‌زند و ابتدایی‌ترین کار هم این است که بسته به سلیقه خود یک کلاه کاسکت مثل کلاه کاسکت کراس تهیه کنید.
نکته آخر اینکه همه قطعات یدکی و لوازم جانبی موتور سیکلت مثل دزدگیر موتور سیکلت را می‌توانید از فروشگاه دکتر موتوری به صورت اقساطی تهیه کنید.
سؤالات متداول
۱. اگر لاستیک آج داشته باشد ولی ۵ سال از تاریخ تولیدش گذشته باشد، باز هم باید تعویض شود؟
بله. حتی اگر لاستیک آج داشته باشد، بعد از ۵ سال ترکیبات آن خشک می‌شود و احتمال ترک‌خوردگی و سر خوردن بالا می‌رود.
۲. زمان تعویض شمع برای آپاچی ۱۸۰ چقدر است؟
شمع این مدل معمولاً باید هر ۱۵ تا ۲۰ هزار کیلومتر تعویض شود، اما بهتر است در سرویس‌های دوره‌ای وضعیت آن را بررسی کنید.
۳. اگر زنجیر موتور شل شده باشد، لازم است حتماً تعویض شود؟
نه همیشه. گاهی با سفت کردن یا کوتاه کردن چند حلقه می‌توان دوباره از آن استفاده کرد؛ اما اگر دندانه‌ها ساییده شده باشند یا زنجیر بیش از حد فرسوده باشد، بهترین راه تعویض آن است.
